Hemel en aarde verbonden

Overweging op Eerste Kerstdag

Lezingen: Jesaja 62,11-12; Johannes 1,1-5.9-14

Hoe anders hadden we ons het kerstfeest van 2020 voorgesteld! Maar we zitten opgesloten in eigen huis of appartement. Want we willen, we moeten voorkomen dat het coronavirus nog verder om zich heen grijpt. Bezoek van of aan familie en vrienden is niet mogelijk. Het bijwonen van een kerkdienst is niet of maar zeer beperkt toegestaan. En dat allemaal terwijl we juist in deze omstandigheden verlangen naar warmte, nabijheid, troost en bemoediging.

Misschien volg je deze kerkdienst via de live stream. Of misschien lees je de woorden straks via het weblog. Dan mag je, als je daarvoor wilt openstaan, hoop putten uit het verhaal van God met de mensen. Want dat is het verhaal dat we met kerstmis telkens te horen krijgen: dat God – hoe ellendig wij ons ook voelen – erbij wil zijn. Dat God, juist in onze miserie, ons niet in de steek laat. Daarin mogen wij bemoediging vinden. Die gedachte mag ons troosten. De menswording van God, dat is toch een ontzettend mooie en troostrijke insteek in deze dagen. God, die wij ons voorstellen als hoog verheven en onbereikbaar, komt ons nabij in de geboorte van een kwetsbaar kind.

Een kind wijst de weg

Overweging op Eerste Kerstdag

Lezingen: Jesaja 52,7-10; Johannes 1,1-5.9-14

'Weet je nog, toen we elkaar nog maar pas kenden?' Het koppel dat na jaren terug kijkt op het begin van hun relatie, haalt herinneringen op. Er is een zekere vertedering te beluisteren in de manier waarop ze elkaar de verhalen vertellen uit die begintijd. En je voelt ook, dat de vlam van toen nog niet is uitgedoofd. Ja, de felheid en de passie van hoe het ooit begon, dat is wel wat afgezwakt. Maar de diepe trouw, die in al die jaren alleen maar sterker is geworden, klinkt door in elke spatie tussen de woorden.

We doen het graag: elkaar verhalen vertellen van hoe het begon. Niet alleen verhalen over de relatie tussen twee geliefden, maar ook over hoe een kind wordt geboren en opgenomen in de warmte van het gezin; verhalen over hoe een nieuwe start werd gemaakt nadat je op een doodlopende weg was geraakt of hoe een natie werd opgebouwd nadat er een verwoestende oorlog is geweest. Hoor maar hoe Jesaja jubelende woorden gebruikt om te laten horen hoe Jahwe zijn volk weer nieuwe moed geeft.

Het gaat door

Overweging op het hoogfeest van Kerstmis

Lezingen: Jesaja 9,1-3.5-6; Lucas 2,1-14

Wij mensen gebruiken vaak symbolen om iets uit te drukken, waar we maar moeilijk woorden voor kunnen vinden. Symbolen helpen ons om iets te zeggen over zaken die nogal eens in de sfeer van verlangen liggen. Symbolen zijn om zo te zeggen een weergave van dat verlangen. Neem nou bijvoorbeeld een trouwring. Op het moment dat twee partners zo'n ring aan elkaar geven, dan weten ze niet of de belofte van trouw – zojuist gegeven – ook werkelijkheid zal worden. Maar het verlangen om elkaar trouw te blijven wordt uitgedrukt in de ring die rond is en die daarmee de oneindigheid symboliseert.

In deze kerk in Ovezande zijn in de afgelopen weken de symbolen van geloof, hoop en liefde uitgedrukt in de bloemversiering aan de muren. Het kruis, het anker en het hart zijn uitdrukking van een verlangen naar iets die we vaak niet met de hand kunnen vasthouden. Maar geloof, hoop en liefde – ook al zijn het geen materiële substanties – zijn wel richtingwijzers voor ons leven, ons samenleven. Ze houden ons gaande, want zonder geloof, zonder hoop, zonder liefde zou ons leven er troosteloos, bar en desolaat uitzien.

Het begint klein

Overweging op het hoogfeest van Kerstmis

Lezingen: Jesaja 9,1-3.5-6; Lucas 2,1-14

De bloemdecoratie aan de muren van deze kerk hier in Ovezande is dit jaar een bijzondere. Vanaf de eerste zondag van de Advent tot vandaag zijn de ruwe houten kistjes steeds meer aangekleed. Telkens kwam er een stukje versiering bij, zodat de bloemstukken nu in volle pracht staan te pronken. Want vandaag is het feest! Het is kerst! Uitbundig mogen we vieren, dat het duister gaat wijken, dat het licht zal terugkomen, dat er in onze wereld – ondanks geweld en chaos – vrede zal komen.

Dat gebeurt overigens niet zomaar. Het verlangen naar vrede zal een ijdele droom blijven, als wij er niet zelf ook aan zullen werken. Het visioen van vrede kan alleen maar werkelijkheid worden, als wij zelf er hartgrondig in willen geloven. Het lijken grote woorden, als ik zeg: het visioen van vrede. Het lijkt een visioen voor ver weg, onbereikbaar en voor velen wellicht een illusie. Maar misschien kan de bloemversiering in deze kerk ons op weg helpen. Want zo klein en onbeduidend als die is begonnen, zo begint ook ons werken aan vrede en verzoening. We moeten niet op voorhand uitgaan van grootse en onmiskenbare resultaten. We mogen erop vertrouwen, dat het begint met kleine stapjes. Ja. Het begint klein.

Het kleinere zoeken naar vrede

Beschouwing op weg naar kerstmis

Het verlangen naar licht, naar vrede en saamhorigheid lijkt ons met Kerstmis meer te beroeren dan in andere tijden van het jaar. Misschien komt dat wel door de duisternis en het gure weer, die in de natuur de overhand hebben. Of deels ook door het schrale klimaat, dat in onze samenleving van vele kanten op ons afkomt.

Dat verlangen naar vrede en harmonie drukt zich tegenwoordig vaak uit in het uitbundige licht, waarmee we onze kerstbomen of zelfs de buitenkant van ons hele huis optuigen. Soms denk ik wel eens, dat dit vele licht in onze straten als een soort bezwering wordt ingezet om onze behoefte aan innerlijk licht te maskeren. Het verlangen naar harmonie is ook zichtbaar in de behoefte aan het gezellige samenzijn met familie en vrienden. Of voor sommige mensen ook in de extra aandacht in deze dagen voor de asielzoekers, die in ons land een veilig heenkomen zoeken.

God zoekt óns

Overweging op het hoogfeest van Kerstmis

Lezingen: Jesaja 9,1-3.5-6; Lucas 2,1-14

Heb je dat nou ook wel eens? Je bent op zoek naar iets, dat je dringend nodig hebt – en je kunt het maar niet vinden. Bijvoorbeeld een recept van een hoofdgerecht dat je maar eens per jaar gebruikt of misschien wel een bepaalde foto. Hoe je ook zoekt, het komt niet boven water. Maar in al dat zoeken, kom je weer wel een foto tegen, die je al lang kwijt was, maar die toch heel dierbaar voor je is. Zo vallen je soms dingen in handen, waar je helemaal niet naar zocht, maar die toch heel bijzonder voor je zijn. Er zijn mensen die dit toeval noemen, maar anderen zeggen dan, dat het zo moest zijn. Het valt je letterlijk toe, het moest op je weg komen.

Met kerst zoeken wij momenten van harmonie en vrede in de wereld waarin wij leven. Ook in de loop van het jaar doen we dat, maar het lijkt wel alsof we er met kerst nog meer behoefte aan hebben. We zoeken naar momenten van gezelligheid en warmte, naar lichtpuntjes in het donker, naar sprankjes van hoop en rechtvaardigheid in onze wereld. En we doen er ook alles aan, om die positieve momenten dichterbij te halen en waar te maken. De gezamenlijke kerstmaaltijd, waar we graag van smullen en samen rond de tafel zitten; de verlichting die de laatste jaren al niet meer beperkt blijft tot de kerstboom maar ook buitenshuis duidelijk zichtbaar moet zijn; de acties als Serious Request waar we massaal aan mee doen of voor anderen misschien wel de bisschoppelijke Adventsactie – het zijn allemaal signalen van ons zoeken naar harmonie en licht, naar hoop en rechtvaardigheid. En misschien, misschien zijn het ook wel signalen van ons zoeken naar God in de wereld waarin wij leven.