Tekens van de Geest

 Overweging op het hoogfeest van Pinksteren (B)

Lezingen: Handelingen 2,1-11; Johannes 15,26v;16,12-15

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar door bepaalde stukken muziek kan ik echt geroerd raken. Het prachtige lied van Leonard Cohen, Hallelujah, is daar een voorbeeld van. Het geeft mij een brok in mijn keel. Muziek kan iets raken in onze ziel, dat ons doet beseffen hoezeer wij onderdeel uitmaken van een groter geheel. Kijk maar eens naar het gedeelde enthousiasme bij Concert at Sea, of bij uitvoeringen van André Rieu op het Vrijthof in Maastricht. Muziek geeft ons de ervaring dat we iets delen met elkaar, ook zonder dat we daar de goede woorden voor kunnen vinden. Zelfs wanneer mensen van verschillende nationaliteiten daar samen zijn, ze verstaan allemaal de taal van de muziek.

Niet langer zwijgen

Misschien is dat wel precies wat er gebeurd moet zijn tijdens dat allereerste Pinksterfeest, waarover verteld wordt in de eerste lezing. De boodschap die de apostelen wereldkundig willen maken klinkt alle aanwezigen, hoe verschillend hun achtergrond ook is, als muziek in de oren. De apostelen zijn zo geïnspireerd, dat zij het goede nieuws over Jezus onmogelijk niet kunnen vertellen. Want Jezus – gestorven in vernederende omstandigheden, maar levend aanwezig onder wie in hem gelooft – daar kunnen ze niet meer over zwijgen. Het aanstekelijke enthousiasme maakt dat alle toehoorders erdoor geraakt worden. Er is een gevoel van verbondenheid, dat groter en krachtiger is dan de aanwezigheid van iedereen afzonderlijk. En als je al een woord kunt bedenken dat deze verbondenheid kan beschrijven, dan moet je denken aan zoiets als een geest die je deelt met elkaar.

Een geest, dat is iets dat je niet kunt zien of vastpakken, maar je ervaart het wel als een reële aanwezigheid. Je kunt een geest niet in een doosje doen met een lintje eromheen, maar het is wel een werkelijkheid die ons energie geeft. Of hoop. Of de moed om door te gaan – toch maar weer. Die geest hebben de apostelen ervaren toen de Geest van Jezus zelf in hen werkzaam werd. In het verhaal wordt dat gesymboliseerd met het gedruis en met de tongen van vuur. Na alles wat er aan negativiteit over hen heen is gekomen (het debacle van de eerloze dood dan Jezus, de helaas maar tijdelijke vreugde van de ontmoetingen met hem na zijn dood, en dat Jezus hen toch weer verweesd achterlaat vanwege zijn hemelvaart) – na dit alles komt er een kracht over hen die wordt aangeduid als de heilige Geest. Heilig, omdat die kracht zo dierbaar is gebleken dat je deze als een kostbare ervaring wilt meenemen op je verdere levensweg. Want wat heilig is, dat is jou zo dierbaar dat niemand moet wagen daar iets op af te dingen. Die kracht, die Geest, die heilige Geest, die mentaliteit van Jezus zelf, blijkt zo kostbaar en inspirerend, dat je daar niet langer over kunt zwijgen.

Elkaar verstaan

Die Geest mogen ook wij ervaren en meenemen op onze levensweg. Maar, vraagt u misschien, kunnen wij die Geest wel waarnemen? Kunnen wij de verbondenheid voelen die over de grenzen van taal en cultuur, van misverstanden en conflicten heen gaat? Dat mensen elkaar verstaan, is niet hun eigen verdienste. Het is een gave die wij gekregen hebben. Dat mensen elkaar verstaan, komt ergens anders vandaan. Wij zouden het zelf niet kunnen verzinnen, maar het gebeurt, waar mensen ruimte willen maken voor de goede geest. Die Geest heeft Jezus zijn leerlingen ook toegezegd, zo hebben we gehoord in het evangelie. 'De Geest van de waarheid zal jullie Helper zijn, en dan moeten jullie getuigenis afleggen over mij.' De schrijver van het Johannesevangelie heeft het dan niet alleen over een waarheid die in woorden tot uitdrukking komt, maar vooral over een waarheid die gedaan moet worden. Je moet niet alleen praten over Jezus, maar het komt er juist op aan, dat je doet wat Hij heeft voorgedaan: werken aan een wereld waarin rechtvaardigheid en barmhartigheid een goede kans krijgen, aan een wereld waarin mensen werkelijk mens kunnen zijn.

Gelukkig zijn er ook vandaag vele mensen, die in hun doen en laten de Geest van Pinksteren concreet gestalte geven. Als je goed om je heen kijkt, dan kun je ontdekken dat er ook in onze tijd tekens waarneembaar zijn van Gods Geest. Overal waar mensen in een goede geest samen zijn, en samen werken, daar zijn die tekens van Gods Geest te zien. Waar man en vrouw met elkaar samen leven, niet vanuit de mentaliteit van willen-hebben, maar vanuit de mentaliteit van willen-geven, daar zijn die tekens aanwezig. Overal waar ambtenaren aan de balie, of winkelpersoneel achter de toonbank, niet alleen plichtmatig de vragen van mensen beantwoorden, maar zó helpen dat je werkelijk geholpen bent, daar zijn die tekens waarneembaar.

Tekens van de Geest

En niet alleen in onze directe omgeving, maar ook in de wijde wereld zijn de tekens van de Geest zichtbaar. De inspanningen, die gedaan worden om het conflict in het Midden-Oosten te beteugelen, zijn een voorbeeld daarvan. De wederzijdse openheid die er in de laatste decennia gegroeid is tussen de kerken is ook een teken van de werking van Gods Geest.

Maar ook wij kunnen laten zien, dat we meewerken aan een wereld, die bezield wordt door de goede Geest van God. Want ieder kan in zijn eigen taal horen over de daden van God, uitgevoerd door mensenhanden. En ieder kan ook in zijn eigen taal, op zijn eigen manier spreken over Gods bedoeling met mensen, naar gelang de Geest ons te vertolken geeft. Dan kun je in het leven van alledag zijn stem zijn. Want Hij heeft geen andere stem dan de onze. Als Hij ons daarom in vuur en vlam zet, zoals eens de apostelen, dan wordt het Pinksterfeest van toen ook het Pinksterfeest van nu.