Het kleine zoeken naar vrede

Overweging

Het verlangen naar licht, naar vrede en saamhorigheid lijkt ons met Kerstmis meer te beroeren dan in andere tijden van het jaar. Misschien komt dat wel door de duisternis en het gure weer, die in de natuur de overhand hebben. Of deels ook door het schrale klimaat, dat in onze samenleving van vele kanten op ons afkomt.

Dat verlangen naar vrede en harmonie drukt zich tegenwoordig vaak uit in het uitbundige licht, waarmee we onze kerstbomen of zelfs de buitenkant van ons hele huis optuigen. Soms denk ik wel eens, dat dit vele licht in onze straten als een soort bezwering wordt ingezet om onze tekort aan innerlijk licht te maskeren. Het verlangen naar harmonie is ook zichtbaar in de behoefte aan het gezellige samenzijn met familie en vrienden.

Tot rust gekomen

Overweging op de 2e zondag van Pasen (Jaar A)

Lezingen: Handelingen 2,42-47; Johannes 20,19-31

Als je de film Schindlers List wel eens hebt gezien, dan word je heel stil van de slotscène: de indrukwekkende rij mensen, die een steentje leggen op het graf van Oscar Schindler. Het einde van de film maakt grote indruk. Het zijn ook de enige scènes uit de film, die in kleur zijn gemaakt. Van een film, die veel indruk op je maakt, ben je geneigd vooral het slot ervan in gedachte te houden. De afloop van het verhaal blijft je het beste bij. Maar het plot, de ontknoping, krijgt pas zijn eigenlijke betekenis door wat eraan vooraf is gegaan.

Met het verhaal van het evangelie, dat we vandaag lezen, gebeurt iets dergelijks. We hebben de neiging vooral te kijken naar de ontwikkeling die Tomas doormaakt. Maar ook hier moeten we niet vergeten naar het voorafgaande te kijken. Na de gruwelijke executie van Jezus zitten zijn leerlingen bijeen: wezenloos, angstig, achter gesloten deuren. Wie bang is en leeft onder kennelijke dreiging, die probeert zichzelf onzichtbaar te maken. Zoals een kat zich klein maakt als ze jouw naderende gestalte niet vertrouwt. Het voelen van angst is een signaal van dreigend onheil en het kan daarom heel functioneel zijn. Maar tegelijk is angst ook een mechanisme, dat ons kan afsluiten van de realiteit. We zien in zulke situaties vooral de dreiging en de onmogelijkheden, niet zozeer de kansen.

Een flinke portie bemoediging

Overweging bij de 14e zondag door het jaar (jaar C)

Lezingen: Jesaja 66,10-14c; Lucas 10,1-12.17-20

Het is de tijd van het jaar, waarin veel mensen erop uit trekken. Er zijn mensen, die hun vakantietrip nauwelijks voorbereiden. Een paar noodzakelijke spullen als bagage worden ingepakt, en dan zie je wel waar je uitkomt. Bevalt het op een bepaalde plek niet, dan trekt je toch gewoon verder? Andere mensen besteden veel aandacht aan de voorbereiding, willen vooraf weten waar ze terecht komen en welke voorzieningen er op de plek van bestemming zijn. Ze maken soms ook plannen om bepaalde bezienswaardigheden in de omgeving te gaan bekijken. Maar ook bij een gedegen voorbereiding kan de reis nog onverwachte verrassingen opleveren.

Voorbereiden

Dat de hun reis vol verrassingen kan zitten, daarop wil Jezus zijn leerlingen voorbereiden. Ze worden op weg gestuurd, omdat Jezus beseft, dat hij alleen niet in staat is om zijn boodschap, het goede nieuws van Gods nabijheid, bij de mensen te slijten. Hij heeft de hulp van zijn vrienden nodig. Maar hij stuurt hen op weg met een waarschuwing. Het goede nieuws van Gods nabijheid en trouw zal niet door iedereen worden geaccepteerd. De leerlingen zullen zich kwetsbaar voelen bij hun taak. Wees daarop voorbereid, zegt Jezus. Maar hij zegt nog iets meer. Want niet alleen een waarschuwing, ook een flinke portie bemoediging geeft hij zijn vrienden mee.

De weg gaan = de weg doen

Overweging bij de 13e zondag door het jaar (jaar C)

Lezingen: 1 Koningen 19,16b.19-21; Lucas 9,51-62

Als je op vakantie gaat, kun je op verschillende manieren je route afleggen. Er zijn mensen die vooral het einddoel van hun reis voor ogen hebben. Daar willen ze bepaalde dingen gaan zien, en om er te komen moeten ze noodgedwongen de afstand afleggen tussen vertrek en aankomst. Er zijn ook mensen, die het einddoel minder belangrijk vinden dan de weg er naar toe. Ze nemen de tijd om onderweg eens goed rond te kijken. Ze laten op zich inwerken wat er tijdens het reizen allemaal te zien is. Ze laten zich verrassen door wat er op hun weg komt. Ze vinden het reizen zelf belangrijker dan het doel waar ze naar toe gaan. Deze twee manieren van reizen – gericht op het doel of gericht op het reizen zelf – zien we terug in de lezingen van vandaag. Ik denk overigens, dat beide aspecten ertoe doen. Het doel is belangrijk, maar ook de wijze waarop je het doel bereikt.

Missie

In het evangelie hebben we gehoord, dat Jezus vastberaden op weg gaat naar Jeruzalem. Hij heeft daar, in het centrum van de joodse godsdienst, een taak te vervullen. Het is zijn missie om daar, in Jeruzalem, Gods liefdevolle genade voor de mensen onder de aandacht te brengen – ook als dat zal leiden tot zijn verwerping en kruisiging. Die doelgerichtheid op de verkondiging van het koninkrijk van God is voor zijn missie van groot belang. Want in Jeruzalem zullen, zo lezen we vandaag, “de dagen van Jezus’ verheffing tot hun vervulling komen”. Met andere woorden: in Jeruzalem komt de missie van Jezus tot een beslissend hoogtepunt.

De vrede leren

Overweging op de 6e zondag van Pasen (jaar C)

Lezingen: Handelingen 15,1-2.22-29; Johannes 14,23-29

Alle voorbereidingen voor de vakantie zijn getroffen. Het huis laat je netjes achter. Ramen en deuren goed op slot. De hond is naar het logeeradres. En de buurvrouw is gevraagd om de planten water te geven. Maar voor de zekerheid leg je toch nog een briefje naast de gieter, dat de zeemdoek in de emmer onder het aanrecht te vinden is. O ja, en je mobiele nummer zodat je bereikbaar bent voor het geval dat. Zo bereid je het huis – en ook je buurvrouw – voor op je afwezigheid van twee weken.

In het hart

Wat we in het evangelie hebben gehoord, dat is het voorbereiden van de leerlingen op de afwezigheid van Jezus. En die zal wat langer duren dan twee weken. Deze voorbereiding wordt niet geschreven op een briefje naast de gieter, maar in het hart van mensen. In die voorbereiding laat Jezus een drietal manieren zien, waarop zijn vrienden zijn blijvende aanwezigheid kunnen ervaren. Om te beginnen is Jezus onder hen aanwezig in de herinnering aan en in het waarmaken van zijn woord. Het woord van Jezus is in de kern terug te brengen tot het liefhebben van elkaar, zoals Jezus zelf heeft liefgehad. Waar mensen die liefde ten opzichte van elkaar proberen waar te maken, daar zijn de Vader en de Zoon aanwezig in het hart van mensen. Vervolgens kun je de aanwezigheid van Jezus ervaren in het speuren naar de Geest. Want de Geest zal het werk van Jezus in zijn leerlingen voortzetten. Wie probeert te leven volgens zijn Geest, dat wil zeggen volgens de mentaliteit en de bezieling van Jezus, die mag vertrouwen op Gods genade bij het uitvoeren van zijn projecten. De Geest zal hem helpen te verstaan wat Jezus heeft geleerd en voorgehouden.

Het begint klein

Overweging op het hoogfeest van Kerstmis

Lezingen: Jesaja 9,1-3.5-6; Lucas 2,1-14

De bloemdecoratie aan de muren van deze kerk hier in Ovezande is dit jaar een bijzondere. Vanaf de eerste zondag van de Advent tot vandaag zijn de ruwe houten kistjes steeds meer aangekleed. Telkens kwam er een stukje versiering bij, zodat de bloemstukken nu in volle pracht staan te pronken. Want vandaag is het feest! Het is kerst! Uitbundig mogen we vieren, dat het duister gaat wijken, dat het licht zal terugkomen, dat er in onze wereld – ondanks geweld en chaos – vrede zal komen.

Dat gebeurt overigens niet zomaar. Het verlangen naar vrede zal een ijdele droom blijven, als wij er niet zelf ook aan zullen werken. Het visioen van vrede kan alleen maar werkelijkheid worden, als wij zelf er hartgrondig in willen geloven. Het lijken grote woorden, als ik zeg: het visioen van vrede. Het lijkt een visioen voor ver weg, onbereikbaar en voor velen wellicht een illusie. Maar misschien kan de bloemversiering in deze kerk ons op weg helpen. Want zo klein en onbeduidend als die is begonnen, zo begint ook ons werken aan vrede en verzoening. We moeten niet op voorhand uitgaan van grootse en onmiskenbare resultaten. We mogen erop vertrouwen, dat het begint met kleine stapjes. Ja. Het begint klein.

Het kleinere zoeken naar vrede

Beschouwing op weg naar kerstmis

Het verlangen naar licht, naar vrede en saamhorigheid lijkt ons met Kerstmis meer te beroeren dan in andere tijden van het jaar. Misschien komt dat wel door de duisternis en het gure weer, die in de natuur de overhand hebben. Of deels ook door het schrale klimaat, dat in onze samenleving van vele kanten op ons afkomt.

Dat verlangen naar vrede en harmonie drukt zich tegenwoordig vaak uit in het uitbundige licht, waarmee we onze kerstbomen of zelfs de buitenkant van ons hele huis optuigen. Soms denk ik wel eens, dat dit vele licht in onze straten als een soort bezwering wordt ingezet om onze behoefte aan innerlijk licht te maskeren. Het verlangen naar harmonie is ook zichtbaar in de behoefte aan het gezellige samenzijn met familie en vrienden. Of voor sommige mensen ook in de extra aandacht in deze dagen voor de asielzoekers, die in ons land een veilig heenkomen zoeken.