De meeste mensen deugen

Boekrecensie van

Rutger Bregman, De meeste mensen deugen.
Een nieuwe geschiedenis van de mens 

Anderhalve dag had ik nodig voor een kloeke pil van 521 pagina's. Geen bloedstollende thriller. Geen meeslepende roman. Maar een gedegen historisch werk met een uitgebreid notenapparaat, dat 42 bladzijden omvat. Toegegeven: het boek is heel toegankelijk geschreven. Vlotjes, mag je wel zeggen – al gaat zijn pen een enkele keer ook met de schrijver aan de haal. De meeste mensen deugen (1) is een goed onderbouwde uiteenzetting van Rutger Bregman, waarin hij de focus op al het slechte nieuws dat ons dagelijks bereikt ferm onderuit haalt.

Alleen al daarom lust ik zo'n flinke uitgave wel.

Met veel voorbeelden uit de geschiedenis, uit de sociale psychologie en uit de nodige experimenten (opgezet in psychologische laboratoriumsituaties) laat de schrijver zien dat mensen meer erop uit zijn om elkaar te helpen dan om elkaar in de haren te vliegen – volledig in tegenstelling met de beeldvorming in de media, die ons iets heel anders wil doen geloven. In het eerste hoofdstuk noteert Bregman: 'Ik zal een grote hoeveelheid wetenschappelijk bewijs aandragen waaruit blijkt dat een positiever mensbeeld realistisch is. Tegelijk denk ik dat het nóg realistischer kan worden als we erin gaan geloven.' (p. 31)

Hoe komt het dan, dat we denken dat het bergafwaarts gaat met onze samenleving en met onze beschaving, terwijl de feiten (als je ze maar onder ogen wilt zien) het tegendeel aangeven? Dat komt 'omdat het nieuws over uitzonderingen gaat.' (p. 34) Voorbeeld: 'Een paar jaar geleden onderzocht een team van Nederlandse sociologen hoe media verslag doen van vliegtuigcrashes. Tussen 1991 en 2015 nam het aantal ongelukken gestaag af, maar de aandacht voor ongelukken nam juist toe. Het gevolg: mensen werden steeds banger om in steeds veiligere vliegtuigen te stappen.' (p. 35)

Een menselijk gezicht

Overweging op de 2e zondag van de Advent (jaar C)

Lezingen: Baruch 5,1-9; Lucas 3,1-6

Misschien heeft u wel eens patience gespeeld. Het spelletje heet natuurlijk niet voor niets zo. Je moet inderdaad veel geduld hebben, voordat je 'n keer helemaal kunt uitspelen. Wist u trouwens, dat de woorden patience en patiënt qua betekenis heel dicht bij elkaar staan? Een patiënt moet immers ook geduld oefenen tot het moment, waarop hij genezen wordt verklaard. Hij moet wachten, wachten tot hij weer beter is. Maar als patiënt hoef je niet alleen maar passief te wachten. Je kunt vaak zelf heel wat doen om je genezing te bespoedigen. Gezond eten, fysiotherapie, je medicijnen nemen, en soms ook: beter willen worden. Wachten op herstel kan samengaan met verwachten. Verwachten is een actieve vorm van wachten: jezelf gereed maken voor de dingen die nog komen moeten. Zoals ouders in verwachting de babykamer gereed maken voor de komst van hun kindje.

Gereed

Deze Adventstijd is ook een tijd van verwachten. Weken waarin we ons gereed maken voor de komst van het kerstkind in onze wereld. Waar wachten we dan eigenlijk op? Want het kerstkind is toch al in onze wereld gekomen, meer dan 2000 jaar geleden? Waarom komen we die gebeurtenis dan elk jaar opnieuw tegen in onze gang door de tijd? En op welke manier kunnen we ons dan gereed maken voor de komst van dat kerstkind?