04 april 2021

Een ander zicht

 Overweging tijdens de Paaswake (jaar B)

Lezingen: Genesis 1,1.26-31a; Exodus 14,15-15,1; Romeinen 6,3-11; Marcus 16,1-8

In het maatschappelijk verkeer lijken de relaties te verharden en de tegenstellingen scherper te worden. En dan staat er in de PZC een artikel met als kop: 'Mensen zeggen zo makkelijk: doe maar een hoge straf.' Zo van: optreden met zero-tolerance, dan lossen we het probleem wel op.

In het bedoelde krantenartikel wordt een interview weergegeven met Gabriëlle Hoppenbrouwers,
officier van justitie. Zij is van mening, dat een menselijke benadering – ook van misdadigers – uiteindelijk meer oplevert. Zij zegt onder andere: 'Alle onderzoeken wijzen uit dat bij taakstraf het aantal terugvallen lager is dan bij celstraf.' Haar pleidooi voor een meer humane strafvordering eindigt met de vaststelling: 'Ik geloof in de kracht van kwetsbaarheid.'


Lef

Je moet lef hebben om zo'n standpunt uit te dragen. Want in de publieke opinie overheerst juist de roep om de harde aanpak van wie de plank misslaat. Maar om eerlijk te zijn: ik voel dat er van binnen iets gaat gloeien als ik iemand een standpunt hoor verdedigen als dat van deze officier van justitie. En waarom word ik hier enthousiast van? Omdat het heel dicht in de buurt komt van de kern van wat wij als christenen zeggen te geloven.

We hebben immers geprobeerd om in de afgelopen week de weg te gaan met Jezus, de weg die voerde naar verraad en vernedering, die weg naar mateloos lijden en een absurde dood aan het gruwelijke martelwerktuig van de Romeinen. Wij wilden die weg met hem gaan. Wij wilden proberen erbij te blijven, zoals uiteindelijk slechts een handjevol mensen erbij bleef toen zij stonden onder zijn kruis. We hebben dat geprobeerd, omdat we vaak de neiging hebben ons van het lijden af te keren. Het lijden dat wij zelf ondervinden, maar ook het lijden van wie ons lief is, kan te zwaar voor ons zijn. We willen het verlichten, maar staan vaak machteloos. Uit onmacht kijken we de andere kant uit.


Kwetsbaar

En toch: wie erbij blijft, ervaart de kwetsbaarheid van degene die het lijden moet ondergaan. Ervaart ook de eigen kwetsbaarheid. Want waarom overkomt het die ander en niet ook mij? Jezelf kwetsbaar durven opstellen, zoals ook Gabriëlle Hoppenbrouwers doet, is daarom een riskante onderneming. Want je kunt inderdaad gekwetst worden, misschien lichamelijk letsel oplopen, gehoond of vervolgd worden vanwege je standpunt, zelfs met de dood bedreigd. Dat laatste zagen we gebeuren met de journalist afgelopen zondag in Krimpen aan de IJssel.

En toch maakt die kwetsbare opstelling essentieel deel uit van ons christelijke geloof. Want het was Jezus zelf die zich niet verweerde tegen onterechte beschuldigingen. Het was Jezus zelf die zonder enig verzet het loodzware kruis op zijn schouders nam. Hij was het zelf die in het uur van uiterste benauwenis, van absolute godverlatenheid het nog steeds had over 'mijn god, mijn God.'

En dan: wat niemand nog voor mogelijk hield, wat absoluut ondenkbaar was, werd een nieuwe, ongekende mogelijkheid. Niet de eerloze dood, maar het onstuitbare leven kreeg de overhand. Het lege graf, waar de vrouwen geen toegang dachten te hebben, wordt het onmiskenbare symbool van de alles wat voorbij gaat aan doodlopende wegen en uitzichtloze teleurstellingen. De kwetsbare opstelling die Jezus koos – in een standvastig vertrouwen op zijn hemelse Vader – blijkt veel krachtiger dan iedereen had durven dromen.


Een ander zicht

Zo dan mogen wij ons Paasgeloof vieren: niet triomfalistisch in de zin van 'zie je wel, het gelijk is tenslotte toch aan onze kant'. Nee, we mogen het vieren vanuit de overtuiging dat Pasen niet verkrijgbaar is zonder het debacle van Goede Vrijdag. Enkel door de dood heen kan het nieuwe leven zich ontplooien. Alleen als je ook de dieptepunten van het leven erbij neemt kun je de hoogtepunten op waarde schatten en voluit vieren. Enkel vanuit de hoop dat dood en duisternis minder gewicht zullen hebben dan leven en licht kun je de ellende die ieder van ons ervaart, doorstaan en proberen uit te houden.

Maar dat vraagt van ons een ander, ongebruikelijk zicht op de werkelijkheid. Het vraagt van ons dat wij leren kijken met de ogen van mededogen en ruimte scheppen voor wie kwetsbaar is. Het vraagt van ons dat wij vertrouwen leren hebben in de weg die God met ons voor ogen heeft, en niet dat wij vertrouwen enkel op eigen kunnen. Het vraagt van ons, dat wij meer en meer leren kijken met de ogen van de liefde. Het vraagt van ons, dat wij het falen van anderen niet keihard aanpakken; we moeten het niet goed praten, maar wel proberen te plaatsen in het levensverhaal van de ander. Wij moeten kortom de daad veroordelen, maar niet de dader. En samen zoeken naar wat die dader op een ander levenspad kan brengen. Dat is wat Gabriëlle Hoppenbrouwers ons voorhoudt. Dat is het Paasgeloof, dat zij – misschien onbedoeld – verkondigt. En dat geloof zeg ik haar graag na. Zalig Pasen!


Geen opmerkingen:

Een reactie posten