Integere mensen

Overweging bij de Oogstdankviering van de ZLTO te Kwadendamme

Lezing uit de 'Bijbel in gewone taal': Lucas 6,43-45

Het ging over een verschil van 3 millimeter. Zoveel te klein waren de pruimen, althans volgens de supermarkt die ze om die reden niet in de verkoop wilde doen. Een opstelling als deze geeft aan, dat we een samenleving hebben ontworpen waarin alleen 'perfect' goed genoeg lijkt te zijn. Alles wat onder de maat blijft (letterlijk in dit geval) wordt snoeihard afgeserveerd. En ik ben bang, dat dit niet alleen geldt voor pruimen, maar in sommige gevallen ook voor mensen. Dan vraag je je werkelijk af: in wat voor wereld leven we eigenlijk? En moeten we dat we willen?

Gelukkig maakte een actie via sociale media duidelijk (op hartverwarmende wijze), dat het ongelijk van de supermarkt vele malen groter was dan de schamele 3 millimeter. En er zijn gelukkig ook grutters, die zogenaamd 'misvormde' producten als smakelijk voedsel in de schappen hebben liggen. Er is dus ook oog voor de kwaliteit van producten en van mensen, die niet voldoen aan wat kennelijk als hoogste ideaal wordt voorgesteld. Ook het hergebruik van goederen en grondstoffen wijzen in die richting. Kringloopwinkels zijn dankbare afnemers van spullen, die bij de één eigenlijk maar in de weg staan en bij de ander een welkome aanvulling vormen op de inrichting van het huis. Al in 2014 bedacht een toen 19-jarige student van de TU in Delft een methode om de plastic soep uit de oceanen te kunnen verwijderen.

Vruchtbaar

Hoe gaan wij om met wat de aarde ons te bieden heeft? Hoe maken we van onze planeet een plek waar mensen op een menswaardige manier kunnen leven? Hoe richten wij ons eigen leven zo in, dat wij zorgzaam omgaan met de natuurlijke bronnen voor ons bestaan? En zorgzaam ook met de mensen waarmee wij samenleven? Hoe wordt ons leven vruchtbaar – voor anderen en voor onszelf? Soms heb je het gevoel, dat dit soort vragen te groot zijn om er een hanteerbaar antwoord op te geven. Maar dat zou toch geen reden moeten zijn om de vragen dan maar uit de weg te gaan. Bovendien: het beantwoorden van dit soort 'grote' vragen hoeft niet steeds in een keer te gebeuren. Met kleine stappen kom je gaandeweg ook in de buurt van een antwoord. Iedere kilometer begint met het afleggen van de eerste meter, moet je maar denken.

En daarbij kunnen we ons ook laten inspireren door de woorden van Jezus. Zijn gedachten over de vruchten waaraan je de boom kunt herkennen, spreekt hij in het evangelie volgens Lucas uit in de zogeheten veldrede. Dat is een toespraak, waarin hij allerlei goede raadgevingen meegeeft voor de manier waarop je volgens Jezus het beste kunt leven. Het kleine stukje daaruit, dat we vandaag hebben beluisterd, wordt voorafgegaan door de bekende uitspraak, dat je eerst de balk uit je eigen oog moet verwijderen voordat je de splinter kunt weghalen uit het oog van je buurman. Dus: beoordeel eerst jezelf, voordat je een ander beoordeelt, laats staan: veroordeelt. En als je dan een ander beoordeelt, doe dat dan niet door te kijken naar hoe hij er uitziet. Maar luister naar de woorden die hij gebruikt; en kijk eventueel naar of hij die woorden ook waarmaakt. Want aan de vruchten herken je de boom: aan wat iemand zegt en doet, herken je wie hij is. Wie goede dingen zegt en doet, is van binnen een goed mens. Die is een integer mens, zou je misschien kunnen zeggen, een betrouwbaar iemand.

Verlangen

Ik denk, dat dit nou precies is wat Jezus van ons verwacht. Of misschien moet ik zeggen: hoopt. Dat wij integere mensen worden. Zulke mensen brengen – in wat ze doen en laten, in wat ze zeggen en waar ze over zwijgen – goed vruchten voort. Dat zijn mensen, waar je iets aan hebt. En natuurlijk: ook zulke mensen hebben hier en daar wel een vlekje of een klein schoonheidsfoutje. Wie van ons zou durven zeggen, dat hij of zij dat niet heeft? Maar dat hoeft geen afbreuk te doen aan ons verlangen om het goede voort te brengen. Ons verlangen om bij te dragen aan wat nuttig en vruchtbaar is voor de wereld waarin wij leven. Ons verlangen om met elkaar een samenleving op te bouwen, waarin plaats is voor mensen die gearriveerd zijn en mensen die maar nauwelijks mee kunnen komen, voor mensen die briljant werk verrichten en mensen die in alle eenvoud en toewijding hun krachten inzetten, voor mensen die intens genieten van de muziek die ze voor andere  maken en voor mensen die geraakt worden door de mooie muziek die ze te horen krijgen.

Een integer mens, dat zou je moeten willen zijn. Iemand op wie je bouwen kunt. Iemand die erop uit is om het beste naar boven te halen: in zichzelf en in anderen. En zoals gezegd: af en toe een buts, dat hoort erbij. Dat mag. Dat doet geen afbreuk aan Gods verlangen (dat tegelijk ook ons eigen verlangen is), dat wij integere mensen zijn. Mensen die goede vruchten voortbrengen.