Nuance

De brute moordaanslag op de re­dactie van het satirische blad Charlie Hebdo heeft velen ge­schokt. Terecht, want voor de slachtoffers was geen enkel verweer mogelijk. Geen mooi be­gin van 2015. Het kan en mag niet zo zijn, dat iemand met een andere opvatting (ook al is die voor jou ongemakkelijk, misschien zelfs kwetsend) daar­voor met de dood moet betalen. De vrijheid van meningsuiting is in de westerse wereld een grondwettelijk recht, dat door geen enkele fundamentalistische opvatting gebruuskeerd mag worden. The freedom of the word cannot be killed by the freedom of the sword, las ik ergens.

Opvatting ventileren

De gebeurtenissen hebben veel losgemaakt: in de reguliere en op de sociale media. De reacties zijn zeer verschillend wat betreft kwaliteit en strekking. En je krijgt de indruk, dat iedereen de behoefte heeft om een opvatting over de aanslag te ventileren – vaak zonder dat daarbij sprake is van enige vorm van nuancering. Onderbuikgevoelens en speculaties zijn vaak sterkere drijfveren bij het doen van uitspraken in dit soort kwesties dan duidelijke feiten of een reële weergave van de standpunten van wie er een andere mening op na houdt. Voorbeeld: op Facebook heeft de pagina 'Geen asielzoekers in Zeelandhallen Goes' binnen enkele weken 2250 likes (!) gekregen. Terwijl er van het COA nog geen enkel verzoek is uit­gegaan aan de gemeente om de locatie beschikbaar te stellen. De Goese burgemeester René Verhulst heeft in zijn nieuwjaarstoespraak ernstige bedenkingen geplaatst bij de 'vind-ik-leuk-democratie'.


In zijn lezenswaardige column op De Bezieling brengt Erik Borgman (naar aanleiding van de Parijse aanslag op 7 januari) zijn bezorgdheid tot uiting over het gebrek aan nuancering: 'Wat mij vooral dwars zat, was de rigiditeit waarmee de wereld werd ingedeeld in twee kampen: terrorist om kampioen van het vrije woord.'

Gezamenlijk gesprek

Mijn pleidooi voor het zoeken van de nuance in het publieke debat is geen poging om de knel- en pijnpunten in onze samenleving glad te strijken. Ze moeten duidelijk benoemd worden. En er moet een adequate poging worden gedaan om te zoeken naar oplossingen. Maar het mag duidelijk zijn, dat we met het doen van ongenuanceerde uitspraken geen dienst bewijzen aan het gezamenlijk gesprek over de maatschappelijke problemen van onze tijd.

En over nuances gesproken: de voorzitter van de Nigeriaanse bisschoppen­conferentie, mgr. Ignatius Kaigama, heeft het Westen opgeroepen – na 'Charlie Hebdo' – evenveel aandacht te besteden aan de dreiging van de islamitische terreurgroep Boko Haram...

Ooit werd mij op het einde van een interview gevraagd om in één zin mijn hoop voor de toekomst te formuleren. Toen kon ik niet anders dan – naar volle overtuiging – te antwoorden in een oneliner: 'Dat de nuance het mag winnen van de oneliners.' Of is zo'n uitspraak een contradictio in terminis?

Bovenstaande beschouwing verscheen eerder deze maand in de Nieuwsbrief van de Vereniging voor Pastoraal Werkenden, afdeling Breda.