Kiezen voor genade

 Overweging bij de 4e zondag door het jaar (B)

Lezingen: Deuteronomium 18,15-20; Marcus 1,21-28

Als we kijken naar de tijd waarin wij leven, dan kun je zeggen dat er op bepaalde vlakken sprake is van scherpe tegenstellingen. De rellen vanwege de avondklok hebben niet alleen veel materiële schade veroorzaakt, maar ook grote verontwaardiging bij het merendeel van de bevolking en bij de politiek. Opruiende types dus tegenover mensen die, terwijl ze rustig thuis zitten, proberen de saaiheid van het gebrek aan sociale contacten uit te houden. Ook de kloof tussen de exorbitante rijkdom van de happy few en het overgrote deel van de mensen dat in armoede leeft is weer groter geworden, aldus een pas verschenen rapport van de organisatie Oxfam-Novib. En tenslotte kan het contrast tussen de vorige president van Amerika, een narcist eerste klas, en de huidige, die zich profileert als bruggenbouwer, nauwelijks groter zijn.

Contrasten

Afbeelding gevonden op jw.org

Allemaal tegenstellingen die spanningen met zich meebrengen. Dit soort spanningen zijn ook voelbaar in de lezingen van deze zondag. In de eerste lezing gaat het over het contrast tussen zelfbenoemde profeten en profeten die door God zijn aangewezen. De eerste soort, orakelsprekers om zo te zeggen, worden in de lezing niet uitdrukkelijk genoemd. In de voorafgaande zinnen echter wordt gewaarschuwd voor waarzeggerij en bezweringen. De profeet die werkelijk spreekt namens God moet zich houden aan wat hem door diezelfde God wordt ingegeven. Hij mag niet zijn eigen waarheid verkondigen, maar enkel de waarheid van God. De profeet die zich daaraan niet houdt moet sterven, zo luidt de waarschuwing.

Ons diepste verlangen

 Overweging bij de 2e zondag door het jaar (B)

Lezingen: 1 Samuel 3,3b-10.19; Johannes 1,35-42

Het verlangen van veel mensen wordt danig op de proef gesteld in deze dagen. Het vooruitzicht om verlost te worden van de beperkingen vanwege de coronamaatregelen lijkt nog ver weg. Contacten met geliefden en vrienden, met collega's, klanten of leerlingen zijn anders, toch zeker minder spontaan dan we zouden willen. Maar door ons het verlangen en de hoop op verbetering niet te laten afnemen proberen we vol te houden tot er licht is aan het einde van de tunnel.

Afbeelding: nl.pinterest.com

'Verlangen' is misschien wel het meest centrale woord in de evangelielezing van deze dag. Het is – als je het verhaal van Johannes leest vanaf het begin – ook het allereerste woord dat Jezus spreekt: wat verlangen jullie? Kennelijk is zijn missie van meet af aan erop gericht om het diepste verlangen van mensen, hun meest krachtige hunkering, aan het licht te brengen. De twee volgers zijn Jezus op het spoor gekomen door de woorden van Johannes: deze is het Lam van God. Deze benaming doet in het Jodendom denken aan het paaslam, dat genuttigd wordt tijdens de herdenking van de bevrijding uit de slavernij in Egypte. Verlangen en bevrijding zijn dus kennelijk twee begrippen die nauw met elkaar verwant zijn. Zoals ook wijzelf verlangen naar bevrijding van de huidige beperkingen.

Langs ongebaande paden

 Overweging op het feest van de Openbaring des Heren

Lezingen: Jesaja 60,1-6; Efeziërs 3,1-2a.5-6; Matteüs 2,1-12

Er zijn verschillende manieren, waarop je een reis kunt maken. Nu is dat in deze tijd van corona niet aan te bevelen, maar het gaat mij om het voorbeeld. Sommige mensen kiezen ervoor om een georganiseerde reis te boeken. De route, de hotels en de bezienswaardigheden staan op voorhand vast. Het zal vast een hele mooie reis worden. Andere mensen zijn misschien wat avontuurlijker. Zij zoeken zelf hun route uit, overnachten in een eenvoudig bed and breakfast en leren de omgeving kennen door niet de geijkte attracties te bezoeken, maar liever het achterland. Beide manieren hebben hun charme. Maar de vraag is, hoe je de aard van het land nu het beste leert kennen.

Soms moet je afwijken van de gebaande paden om te ontdekken, wat nu echt van waarde is. Om te
leren zien, waar het nu werkelijk om draait. Neem nu het verhaal van de wijzen uit het oosten, zoals de evangelist Matteüs ons dat vertelt. Wij lezen dit verhaal vaak met de bril, die de geschiedenis ons heeft mee gegeven. En die geschiedenis geeft in de kerststal plaats aan drie koningen. Maar in het verhaal zelf, als je het goed leest, staat geen 'drie' en er staat geen 'koningen.' Er staat: 'wijzen'. Dat kunnen er twee zijn geweest, maar misschien ook acht. Wij hebben er drie van gemaakt, omdat er gesproken wordt over drie geschenken.

Maar deze wijzen zijn dus geen koningen, zij zoeken een koning. In het verhaal van Matteüs worden specifiek twee koningen genoemd: koning Herodes en de koning van de Joden. En die twee koningen staan qua betekenis diametraal tegenover elkaar.