Luisteren naar je hart

Filmrecensie van The Drummer (2007)

Regie: Kenneth Bi

Als ik de Dikke van Dale erop nasla, betekent 'bekering': algehele verandering van levensrichting in religieuze zin, het tot-inkeer-komen of -brengen. Met zijn film The Drummer brengt regisseur Kenneth Bi dit proces op een overtuigende manier in beeld. Hij doet dat zonder overdreven pathos. Want dat vind ik dan vaak een manco aan de devotionele bekeringsverhalen: dat ze de bekeerling sterk ophemelen om het dramatische karakter van de ommekeer te benadrukken. In deze film wordt de kracht van het drama niet geschuwd. Maar de verandering van levensrichting is op een ingetogen en authentieke wijze in beeld gebracht. Het verhaal maakt zichtbaar, dat bekering in de kern van ze zaak betekent: dichter bij je eigen ziel komen, het diepere verlangen van je hart volgen.

Afgelegen

Hongkong is de metropool waar het verhaal begint. Sid is de zoon van Kwan, een agressieve en vooral impulsieve leider van een onderwereld-genootschap. Sid brengt een heftige nacht door met Carmen. Zij is een mooie vrouw en – helaas voor Sid – de geliefde van Stephen Ma, een gerespecteerd leider van een andere gangsterbende. Kwan is respect verschuldigd aan Stephen Ma, omdat deze ooit zijn leven heeft gered. Voor het vergrijp van Sid eist Stephen Ma van Kwan de geamputeerde handen van zijn zoon. Kwan stuurt Sid onder begeleiding van zijn oom Chiu naar een afgelegen plek op Taiwan, in de hoop dat hij daar veilig is voor de wraak van Stephen Ma.


Op de beboste berghellingen van Taiwan maakt Sid, die zich ontwikkeld heeft tot een bekwaam drummer, kennis met de Zen-trommelaars. Hij wil zich bij hen aansluiten, maar moet – helemaal tegen zijn zin – eerst een spirituele leerweg doorlopen. Spelen op de Zen-trommel is meer dan alleen eens flink beuken op een drumstel. Dat laatste heeft hij zichzelf aangeleerd om zijn verdriet weg te stoppen over het verlies van zijn moeder. Zij is door zijn vader verbannen uit het leven van haar zoon, nadat hij haar heeft betrapt met de drummer van het bandje waarin Sid's moeder zong in een nachtclub. Sid vertelt het verhaal aan Lan Jie, de spirituele 'moeder' van de Zen-trommelaars: 'Ik beukte me suf op het drumstel op mijn kamer. Door het lawaai hoefde ik niet na te denken.'

Weglopen

Dit is een belangrijk gegeven in de klassieke bekeringsverhalen: niet (willen) nadenken over waar men mee bezig is, weglopen voor de leegheid in het eigen leven. De apostel Paulus komt pas tot inkeer omtrent zijn fanatieke vervolging van de christenen nadat hij (in een ontmoeting met Christus, zo vertelt Handelingen 9) de zinloosheid en de leegte daarvan heeft ingezien. De heilige Franciscus laat zijn leven van rijkdom en braspartijen achter zich nadat hij zich realiseert, dat dit alles niets betekent in verhouding tot de uitzichtloze situatie van de melaatsen in die tijd.

Sid leert de zinloosheid van het eigen agressieve milieu pas inzien, nadat hij in de groep van de Zen-trommelaars allerlei 'zinloze' karweitjes heeft opgeknapt, die – zo vindt hij – met trommelen niets te maken hebben. Pas later leert hij beseffen, dat geduld en compassie belangrijke voorwaarden zijn om door te dringen tot de essentie van het Zen-trommelen. Slechts met die eigenschappen ben je in staat om het ritme van de trom te verstaan als het ritme van je eigen hart. 'Hier proberen we te trommelen zonder te trommelen,' heeft Lan Jie hem onderwezen. Het gaat niet om het trommelen als zodanig. Het trommelen is een manier om dichter bij je hart, dichter bij je ziel te komen.

In je hart

Dat wordt mooi in beeld gebracht, als Sid later met zijn trom een aubade brengt aan zijn vader. Deze is inmiddels door verraad in de gevangenis gekomen. Bij de muren van de gevangenis brengt Sid een indrukwekkende en – vind ik – ontroerende drumsolo op de Zen-trommel. Daarin is niet alleen zichtbaar, dat Sid zielsveel van zijn vader houdt, maar ook dat hij een andere levensrichting heeft gekozen dan zijn vader. 'Wat heb je aan trommelen?', vraagt zijn vader. 'Je hoort het en dan is het weg.' Sid denkt daar anders over: 'Het kan in je hart blijven.'

Met die woorden manifesteert Sid zijn levenskeuze. Want bekering houdt in essentie in: dat je leert luisteren naar wat er in je hart verborgen ligt aan verlangen en hoop. En dat je dit verlangen vervolgens maakt tot het kompas voor alles wat je doet en laat. In deze film, net als in de klassieke bekeringsverhalen, is het hartsverlangen aan allesbepalend gegeven, dat het hele leven van de persoon in kwestie beïnvloedt.

Zo alomvattend 'werkt' bekering in de levens van de meeste mensen niet. Bekering is eerder een klein gebeuren, een stapsgewijs voldoen aan het hartsverlangen. Maar met een film als The Drummer kan dit verlangen wel worden aangewakkerd of gevoed.