Het geloof van opstandige mensen

Overweging op het hoogfeest van Pasen

Lezingen: Handelingen 10,34a.37-43; Johannes 20,1-9

Je hoort het ongeloof en de verbijstering in de woorden van Maria van Mag­dala. Lijkrovers, grafschenners van het ergste soort, zijn ervan door gegaan met het lichaam van haar Heer. De wrede dood van deze onschuldige is op zich al erg genoeg, maar dat dit er nog bij komt - daar kan ze absoluut geen plaats aan geven.

Pas later, veel later, komt Maria tot het besef, dat hier iets heel anders aan de hand is. Lijkrovers zouden niet de moeite hebben genomen om de doeken, waarin het lichaam gewikkeld was, te verwijderen en achter te laten. Dat de doeken er zijn, en ook de manier waarop ze er nu liggen, is een aanwijzing dat degene die erin gewikkeld was, eruit is gestapt. Geen lijkroof dus, maar opstanding uit de dood. We kunnen er ons geen voorstelling van maken. Opstaan uit de dood, tot nieuw leven komen, dat is een ongehoorde gebeurtenis. Het is iets, dat bijna wel tot ongeloof moet leiden. Het ongeloof, dat dus doorklonk in de woorden van Maria van Magdala.

De vernedering omgebogen

Maar toch. Uiteindelijk komt Maria, en komen ook de andere leerlingen, tot geloof. Ze leren beseffen, dat de dood niet het laatste woord zal hebben. Ze gaan geloven, dat de vernedering van de kruisdood omgebogen wordt in de overwinning op de dood. Het einde is niet het einde. En ook wij mogen het zien gebeuren: in ons eigen leven, in onze persoonlijke ervaring. Nieuw leven, stralend licht, ontluikende natuur en nieuwe kansen.


Toch wordt het ons niet zomaar in de schoot geworpen. Wij weten, dat de natuur pas tot leven kan komen door de doodse winterperiode heen. En ook in je eigen leven zijn er tijden, die meer lijken op een gure winter dan op een vriendelijke lente. Er is ziekte in ons leven, en ziekmakende situaties. Er is de ervaring van aan de kant gezet worden en niet meer echt meetellen. Er zijn verstoorde relaties en machteloosheid. Er zijn kinderen die zware psychische schade oplopen door seksueel misbruik of door de voortdurende aanslagen in hun land dat door oorlog wordt geteisterd. Er zijn mensen die lijden onder onrecht, onderdrukking en ontworteld zijn. Er zijn vele manieren, waarop je het lijden in je leven kunt tegen komen. En je ziet dan, dat mensen soms echt moeten knokken om overeind te blijven. Ze moeten soms heel diep gaan en werkelijk alles uit de kast halen om staande te blijven.

Gerijpt en gelouterd

Maar tegelijk is het vaak ook heel indrukwekkend als je ziet, dat zulke mensen toch telkens weer ergens de moed vandaan halen om door te gaan. Het zijn mensen, die ongelofelijk taai kunnen zijn; mensen die zich ondanks alles toch niet klein laten krijgen; mensen die blijven geloven, dat het toch weer goed zal komen. En inderdaad: je ziet gebeuren dat mensen die een moeilijke periode doorstaan hebben, daar uit komen als mensen die gerijpt en gelouterd zijn. Verdriet, teleurstelling en rouw zijn geen gemakkelijke of aangename ervaringen, maar wel ervaringen waar je als een ander, rijker mens uit tevoorschijn kunt komen.

En zo ga je beseffen, dat je Pasen niet kunt vieren zonder Goede Vrijdag erbij te nemen. De feestelijke muziek van deze eerste Paasdag is onlosmakelijk verbonden met de droeve klanken van Goede Vrijdag. Jezus moest eerst door het lijden en de dood heen, voordat hij - anders en gelouterd - op een nieuwe manier tot leven kon komen. God zelf haalde hem weg uit de spelonken van de dood. Maar ook in de kring van zijn leerlingen en vrienden moesten mensen eerst door een periode van rouw en verslagenheid heen. Toen pas gingen ze ontdekken: Hij leeft! En gedragen door die overtuiging overwinnen ze hun moedeloosheid. Dan ook kunnen ze de wereld intrekken om te vertellen aan ieder die het horen wil: Jezus leeft. Hij is niet dood, maar Hij is aanwezig in ons midden.

Het geloof van opstandige mensen

En zo mogen wij hem vandaag hier in ons midden aanwezig weten. Hij is in ons midden als een kracht die ons voortstuwt, als een geest van enthousiasme, als een dringend appel om ons te verzetten tegen alles wat ons leven lauw en leeg maakt, als een hartstochtelijk oproep om ons in te zetten voor het bevorderen van gerechtigheid en vrede in onze eigen omgeving. Hij is in ons midden aanwezig, als wij ruimte geven aan de mens met het gebroken hart, als wij ruimhartig plek maken voor de vreemdelingen onder ons, als wij elkaar met genegenheid en warmte benaderen. Hij leeft werkelijk in u en mij, als wij zoeken naar wat mensen samenbindt in plaats van verdeelt, als wij de ander respecteren ondanks verschil van inzicht, cultuur of huidskleur, als wij proberen bij te dragen aan alles wat het leven van mensen behoedt en opbouwt.

Dit geloof in leven door de dood heen, in nieuwe kansen ondanks verdriet en lijden, is het geloof in de opstanding, het geloof in opstaan uit alles wat mensen neerdrukt. Het is een geloof van opstandige mensen, van mensen die weigeren zich neer te leggen bij zinloosheid en duisternis, van mensen die zich verzetten tegen de macht van status en rijkdom, van mensen die het vertikken om zich te laten overtuigen door het recht van de sterkste. Het is het geloof dat ons is aangereikt en voorgeleefd door de eerste die is opgestaan uit de doden: Jezus de Christus. Daarom: zalig, zalig Pasen!