31 december 2014

De tijd is rijp

Overweging op Oudejaarsavond

Lezingen: Prediker 3, 1-13; Marcus 1, 9-15

Als je een ontmoeting hebt met iemand, die je niet kent, dan kan het even duren voordat je doorhebt hoe hij of zij reageert. Er zijn mensen, die de kat uit de boom kijken voordat ze zich bloot geven. Anderen vallen meteen met de deur in huis. Sommige mensen laten je met een zekere omzichtigheid weten, wat ze ergens van vinden. En er zijn er ook die zonder omwegen en recht uit het hart spreken. Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is, zeggen we dan.

De evangelist Marcus is er een van het type 'met de deur in huis vallen'. Hij heeft geen verhaal over de geboorte van Jezus, zoals de andere evangelieschrijvers Lucas en Mattheüs. Hij begint gewoon met enkele inleidende woorden over het werk van Johannes de Doper. En Marcus is nog nauwelijks met zijn verhaal op gang, of hij vertelt al over de gebeurtenis, waarbij Jezus zelf wordt gedoopt. Ook de aansluitende opmerkingen over het verblijf van Jezus in de woestijn zijn kort en krachtig. En vervolgens meldt Marcus dat Jezus naar Galilea ging om het goede nieuws te verkondigen. Maar dan zet hij de zaken ook meteen op scherp. Want, vertelt Marcus, dit is wat Jezus zei: 'De tijd is rijp, het koninkrijk van God is nabij.'


Nu

Het zijn de eerste woorden, die Jezus in het verhaal van Marcus uitspreekt. Eigenlijk zegt Jezus: 'Nu gaat het beginnen.' Nu. Niet morgen. Niet gisteren. Nu. Vandaag is de juiste tijd om de start te maken. De tijd is rijp. En waarvoor dan? Dat zegt Jezus er meteen achteraan: het koninkrijk van God is nabij. Het zit eraan te komen, heel gauw.

En wat dan wel dat koninkrijk van God is, dat vertelt Marcus in de rest van zijn evangelie. Zieke mensen worden genezen. Wie gebukt gaat onder schuldgevoel krijgt een nieuwe kans. De hardvochtigheid van mensen onderling wordt gecompenseerd door de barmhartigheid die God graag ziet. Mensen die aan de kant staan krijgen opnieuw een plaats in het midden van de gemeenschap. Jezus gaat aan tafel met hoeren en tollenaars, met de Roma en Sinti van toen, met vluchtelingen en asielzoekers. En hij is bereid om voor zijn ideaal te sterven. Een tragisch einde, zou je zeggen. Een mislukking eigenlijk. Maar daarmee is het verhaal van Jezus, het verhaal over Gods koninkrijk, niet afgelopen. Zijn vrienden, hoe teleurgesteld aanvankelijk ook, vertellen het verhaal over Jezus' idealen verder. Zo kan de herinnering aan Gods koninkrijk stand houden, door de eeuwen heen, van geslacht op geslacht.

De tijd is rijp

En zo horen ook wij vanavond Jezus zeggen: 'De tijd is rijp, het koninkrijk van God is nabij.' Dat betekent, dat ook wij erop bedacht kunnen zijn, beter: dat we er alert op moeten zijn, dat het te gebeuren staat. Dat koninkrijk van mededogen en oprechte interesse, dat koninkrijk waarin de zachte krachten het voor het zeggen hebben, dat koninkrijk waarin niet het recht van de sterkste geldt of waarin de grootste schreeuwer het meeste gelijk krijgt – dat koninkrijk kunnen wij helpen tot stand te brengen. De tijd is rijp om in onze eigen situatie, ons eigen leven ruimte te maken voor mensen die ziek zijn, voor wie zich vernederd voelen, voor wie aan de kant gezet zijn. De tijd is rijp om ruimte te maken voor mensen die net iets langzamer van begrip zijn, die in hun sociale contacten iets minder sterk zijn, die op de arbeidsmarkt maar moeilijk een volwaardige plaats kunnen vinden. De tijd is rijp, maar je moet misschien leren aanvoelen, je moet leren alert te zijn voor het juiste moment.

Daarom is er voor alles een tijd, zoals we hoorden in de wijze woorden van de Prediker. Je moet niet te snel willen zijn, je moet ook niet te lang wachten. Je kunt zaken niet forceren, je moet ze ook niet op hun beloop laten. Er is een tijd om te planten en een tijd om te rooien, een tijd om af te breken en een tijd om weer op te bouwen. De tijd is rijp, maar je moet leren zien waarvoor precies. Zoals iemand die fruit verbouwt of tarwe of bieten precies weet, wanneer de juiste tijd is om te oogsten.

Iedere dag

Een nieuw jaar staat op het punt te beginnen. Veel mensen zien dat als een mogelijkheid om, zeg maar, met een schone lei te beginnen. Dan hebben we het over goede voornemens. Niks mis mee, zou ik zeggen. De kunst is nu juist om je niet te laten ontmoedigen met het waarmaken van die goede voornemens. Als het eens een keer niet lukt, probeer het daarna nog maar eens. Iedere dag van de 365 die voor ons liggen, kun je zeggen: 'De tijd is rijp.' Iedere dag van het nieuwe jaar kun je proberen om iets waar te maken van het naderbij komen van Gods koninkrijk. Iedere dag van het jaar 2015 kun je proberen harde woorden te compenseren met mededogen, nabij te zijn aan mensen die ziek of radeloos zijn, ruimte te maken voor mensen die meestal nauwelijks ruimte krijgen. Iedere dag kun je zoeken naar waar het tijd voor is: soms om te rooien, dan weer om te planten, nu eens om af te breken, dan weer om op te bouwen. Iedere dag is er tijd. Want iedere dag is de tijd rijp voor Gods koninkrijk en voor de goede boodschap van het evangelie. Iedere dag. Maak er gebruik van.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten